ONTBREKENDE PUZZELSTUKJES
De Etrusken waren een volk dat tussen de negende en de vierde eeuw voor Christus in het huidige Toscane woonde. Nadat ze waren onderworpen door de Romeinen, verdwenen ze als volk. Ze gingen op in de Romeinen. Ze lieten ons bouwwerken, beeldhouwwerken, schilderingen en aardewerk na, die er allemaal op wijzen dat de Etruskische cultuur in zijn tijd een van de hoogst ontwikkelde van Europa is geweest en de Romeinse cultuur diepgaand heeft beïnvloed. Ze lieten ons ook wat teksten na. Die zijn echter teleurstellend. Het zijn rekeningen, beschouwingen over juridische kwesties en grafteksten. Verder zijn er twee religieuze teksten. Van de Romeinen weten we dat er wel degelijk een Etruskische literatuur is geweest, maar er is niets van overgebleven.
Een ander volk, nog raadselachtiger. Het Nazcavolk, dat leefde aan de kust van Zuid-Peru tussen 200 voor Christus en 1000 na Christus. We hebben veel van hun graven teruggevonden en we weten hoe ze eruit zagen en zich kleedden, want in die streek heerst een woestijnklimaat en veel lijken zijn in het droge zand gemummificeerd. We kennen ook hun fantasierijke, kleurige aardewerk. En last but not least: we kennen de tekeningen die ze in de rotsen hebben gekrast. Verschillende vogels, een aap, een spin, een slang, een hond, een orka, enzovoorts. Alles gigantisch van afmeting, soms honderden meters, en levensecht getekend. Omdat ze alleen vanuit de lucht goed te bekijken zijn, is er heel wat gespeculeerd over de vraag of het Nazcavolk misschien op de een of andere manier kon vliegen. Ik zal u die theorieën besparen.
Verder weten we weinig van het Nazcavolk. Niet wat voor taal ze spraken. Niet of ze dingen vastlegden, want er is nergens iets gevonden dat op schrift leek.
Zowel de Etrusken als het Nazcavolk zijn puzzels, waarvan we niet alle stukjes hebben. Van de Etrusken weten we wat meer, maar niet hoe ze dachten, want teksten van arresten zeggen wat dat betreft niet zo veel. Hoe ze dachten, zou kunnen blijken uit een roman of een gedicht – en zoiets hebben we niet. Van het Nazcavolk weten we nog veel minder. We zouden graag weten waarom ze die tekeningen maakten. Het is niet waarschijnlijk dat we daar ooit achter komen.
Misschien zitten we trouwens helemaal op het verkeerde spoor. Iedereen gaat ervan uit dat die tekeningen een collectief gebeuren waren, waarvoor het hele volk uitliep. ‘Vandaag gaan we een aap in de rotsen krassen.’ Waarom zouden die tekeningen niet het product kunnen zijn van één zonderling, die door zijn buren meewarig werd aangekeken? Zolang we niet alle puzzelstukjes hebben, is die theorie net zo valide als elke andere, want evenmin te bewijzen!
Ik vraag me wel eens af wat latere archeologen van onze beschaving terug zullen vinden en wat ze daar dan voor conclusies aan verbinden. Stel u voor dat onze wereld helemaal te gronde gaat. Kunt u zich dat moeilijk voorstellen? Toch is er best een plausibel scenario te bedenken. Stel dat de moslimfundamentalisten in Pakistan de macht grijpen. Pakistan heeft atoomwapens, en voor deze lieden is de verleiding wel heel groot om die in te zetten om de bondgenoten van de Satan onschadelijk te maken. Dus gooien ze bommen op New York, Londen, Parijs en nog een paar westers-decadente steden. De westerse kernmogendheden hebben nog net de kans om bij wijze van vergelding een paar kernwapens op Pakistan te gooien. En weg is de wereld. Een groot deel wordt meteen vernietigd, de rest gaat ten onder aan de hongerdood omdat het complete mondiale distributienet is vernietigd, en natuurlijk aan de fall-out. Zeg nu zelf, dit is toch een heel plausibel scenario?
Eeuwen later landt een ruimteschip van de planeet Arret aan de andere kant van het Melkwegstelsel. Toevallig landen ze net in het voormalige Nederland, en wel in het vroegere Deventer. Daar staat nog precies één gebouw overeind: de parkeergarage in het centrum. Lezers uit Deventer beginnen nu onbedaarlijk te lachen. Andere lezers kan ik verzekeren dat die parkeergarage al eens kandidaat heeft gestaan voor de titel ‘Lelijkste gebouw van Nederland’, en ten onrechte niet gewonnen heeft. Hier kunt u de parkeergarage in zijn volle glorie bewonderen.
Onze ruimtevaarders, die geen enkel aanknopingspunt hebben voor de functie van het gebouw, slaan aan het speculeren. Zo’n gebouw met verschillende verdiepingen, helemaal open, afgezien van wat betonnen zuilen en platen van roestig ijzer, waar zou dat voor gediend hebben? Na enig delibereren weten ze het: dit was een tempel voor de een of andere godheid. Dat het zo open is, wijst erop dat de bouwkunst nog maar in de kinderschoenen stond. En kennelijk wisten de primitieve wezens die deze tempel hebben gebouwd, wel hoe ze ijzer moesten gieten, maar niet hoe ze het moesten conserveren. Die roestige platen waren een soort primitieve versiering. Misschien waren ze heel in het begin wel glad en konden de mensen zich erin spiegelen. Maar dat was gauw afgelopen toen ze gingen roesten. Waarom ze dan niet vervangen zijn? Misschien mocht dat niet van de godheid? Eén keer bouwen en verder met rust laten?
We gaan nog een stapje verder. Er ligt één voorwerp in die parkeergarage. Laat dat nu toevallig een cd van Willem Breuker zijn!
Ook hier zullen sommige mensen uitleg nodig hebben. Zoek op YouTube maar eens naar Willem Breuker en beluister een paar stukjes (als je het tenminste uithoudt).
Er wordt verschillend gedacht over deze muziek. Lieden aan de top van de Nederlandse muziekwereld vinden het doorgaans prachtig en overladen de groep van Willem Breuker met prijzen. Er zijn ook mensen die minder enthousiast zijn. Maar liefst twee jazzliefhebbers heb ik horen zeggen: ‘Ja, er zijn mensen die dat ook jazz noemen. Dat is jammer, want dat maakt anderen kopschuw voor jazzmuziek. En er is zoveel jazz die wél mooi is…’
Voor mij is dit de muziek die ik hoor in mijn ergste nachtmerries. Sluit me op in een lege kamer met alleen een luidspreker. Draai dan deze muziek. Al na een kwartier begin ik op de deur te bonken en te roepen: ‘Ik beken! Ik heb de Deventer putmoord gepleegd! Kennedy heb ik ook vermoord! Bovendien ben ik Jack the Ripper! Ik beken alles wat je wilt, maar zet in godsnaam die muziek uit!’
Nou goed, dit is dus de enige Nederlandse muziek die onze ruimtevaarders vinden in wat ze net hebben besloten dat ooit een tempel was. Op de een of andere manier slagen ze erin de muziek tot klinken te brengen. Ze kijken elkaar eens aan. Dit moet de muziek zijn die ooit in de tempel ten gehore is gebracht, dat kan niet anders. Zo klonk dus de religieuze muziek van die Buiten-Arretaanse wezens. Waarschijnlijk werden er in die tempel orgiën gehouden, waarbij de gelovigen werden opgehitst door deze muziek. Op het hoogtepunt werden dan de gevangen vijanden geroosterd boven een knapperig houtvuurtje en opgegeten onder het genot van sterkedrank.
Dat krijg je als van Nederland alleen maar een lelijk gebouw en een cd met toet-piep-knormuziek overblijft, terwijl alle andere puzzelstukjes verloren zijn gegaan. Misschien is onze indruk van het Nazcavolk, en zelfs die van de Etrusken, wel even ver ernaast...
Sijtze Reurich
 |
 |
 |