(Nederlandsch Maandblad voor Philatelie, juli/augustus en september 1990)
◄ Vorige pagina  Dit artikel is verdeeld over twintig webpagina’s.  Volgende pagina ►



Disclaimer

Het gebied onder Poolse bezetting
Het gebied dat in 1920 door Polen werd ingelijfd, omvatte ongeveer eenderde van het grondgebied waarop Litouwen aanspraak maakte. Bijna de helft daarvan bestond uit het gebied dat door generaal Żeligowski (afbeelding 39) werd bezet. Daarin lag Wilno (Vilnius), dat Litouwen nog steeds als zijn hoofdstad beschouwde, en ook Trakai (Pools: Troki) met zijn beroemde burcht. De belangrijkste steden in het overige gebied dat Litouwen claimde, waren Grodno (Litouws: Gardinas, dat nu in Wit-Rusland ligt), Suwalki (Litouws: Suvalkai, sinds 1945 weer Pools; de Polen schrijven de naam als Suwałki, met een streepje door de l), Augustów (Litouws: Augustavas, tegenwoordig ook weer Pools) en Lida (Litouws: Lyda, nu in Wit-Rusland). De Volkenbond probeerde opnieuw te bemiddelen tussen Polen en Litouwen, maar Polen beweerde dat Żeligowski geheel op eigen initiatief handelde; Polen stond buiten het conflict.
Żeligowski maakte van ‘Centraal Litouwen’ een semi-onafhankelijk staatje, dat eigen postzegels uitgaf. Die zegels bestonden deels uit buitgemaakte en van een opdruk voorziene Litouwse zegels (afbeelding 40) en deels uit enigszins primitief aandoende ontwerpen van Poolse origine (afbeelding 41).


■ Afbeelding 39. Generaal Żeligowski op een zegel met toeslag ten bate van het Witte Kruis, Centraal Litouwen, 26 maart 1921


■ Afbeelding 40. Zegel van Litouwens derde Berlijnse emissie, overdrukt met ‘Centraal Litouwen’, een nieuwe waarde in Poolse marken en een fantasiewapen met de Poolse adelaar en de Litouwse ruiter, 23 november 1920


■ Afbeelding 41. De Poort van de Dageraad in Wilno, zegel van Centraal Litouwen, december 1920


■ Afbeelding 42. Zegel van Centraal Litouwen met toeslag voor het referendum in Opper-Silezië, februari-april 1921

Er is zelfs een serie bij met toeslag voor de volksstemming in Opper-Silezië, waar de bevolking kon kiezen tussen Duitsland en Polen (afbeelding 42). Iets zegt mij dat de opbrengst niet is gebruikt om de bevolking daar objectief voor te lichten. Overigens stemde bij die bewuste volksstemming bijna 60 procent voor aansluiting bij Duitsland.

De zegels van Centraal Litouwen zijn (met uitzondering van de opdrukken op Litouwse zegels) gemakkelijk te krijgen. Zo'n zegel op brief is echter een grote zeldzaamheid (afbeelding 43).


■ Afbeelding 43. Berichtkaart van Wilno naar Weida (Duitsland), 28 maart 1922, gefrankeerd met zegels van Centraal Litouwen

Op 8 januari 1922 hield Żeligowski verkiezingen, die door de Litouwse, Wit-Russische en Joodse bevolkingsgroepen werden geboycot. Op de eerlijke gang van zaken bij deze verkiezingen is trouwens nog wel meer af te dingen. In elk geval besloot het nieuwgekozen parlement tot aansluiting bij Polen. Op 18 april 1922 was de inlijving een feit.
Poolse brieven met stempels van dit gebied (afbeelding 44) zijn tamelijk zeldzaam. Een Polenverzamelaar komt ze trouwens wat vaker tegen dan een Litouwenverzamelaar.


■ Afbeelding 44. Luchtpostbrief van Wilno naar Galaţi in Roemenië, 18 augustus 1932, gefrankeerd met Poolse zegels

Vanaf maart 1938 was er weer postverkeer mogelijk tussen Polen en Litouwen (afbeelding 45).


■ Afbeelding 45. Ansichtkaart van Wilno naar Ukmergė in Litouwen, 10 mei 1938





1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20